Opleiding tot onderwijsassistent met muziekspecialisatie op ROC Friese Poort

Leestijd: 2 min.

Als enige in Nederland biedt het ROC Friese Poort in Drachten de opleiding Onderwijsassistent Muziek aan. Waarom deze opleiding en welke rol speelt de onderwijsassistent bij goed muziekonderwijs op basisscholen? Een gesprek met Jellegeert Postma en Jan Bartlema, muziekdocenten.

Waarom een opleiding Onderwijsassistent muziek?

Jellegeert: ‘Voor jongeren met een vmbo-opleiding die verder wilden in muziek, was er geen mbo-opleiding beschikbaar op dat gebied. Voor die doelgroep besloot het ROC Friese Poort in 2004 een niveau 4-opleiding te ontwikkelen. Daarbij viel de keuze op de combinatie van onderwijs en muziek. Toen ik werd gevraagd daarover mee te denken, heb ik met een scheef oog gekeken naar de opleiding muziekdocent aan het Groningse conservatorium. In overleg met die instelling hebben we dat vertaald naar een programma op mbo-niveau.’

Waaruit bestaat de opleiding?

Jan: ‘De helft van de opleiding bestaat uit muzikale vorming: koorzingen, muziekgeschiedenis, bandcoaching, muziekdidactiek, muziektheorie en notenleer. Daarnaast volgen de leerlingen reguliere vakken als Nederlands, Engels en rekenen. De opleiding is heel sterk gekoppeld aan het basisonderwijs. Daar lopen onze leerlingen in elk studiejaar tien tot twintig weken stage.’

In de reguliere opleiding onderwijsassistent zit ook het vak muziek. Wat is het verschil?

Jellegeert: ‘Daar krijgen leerlingen een uurtje per week muziek. Prima, maar daarmee zijn ze amper toegerust om muziekles te geven. Onze leerlingen moeten al vanaf de intake laten zien wat ze muzikaal in huis hebben: kunnen ze een toon treffen, kunnen ze een instrument bespelen? Ze leren om te zingen, muziekles te geven, andere instrumenten te bespelen en te dirigeren.’ Jan voegt toe: ‘We vinden veelzijdigheid belangrijk. Het ene moment ben je bezig met koorzingen, een uur later geef je keiharde hardrock in een bandformatie, of krijg je een gastles in singer-songwriting. Daarnaast worden de studenten toegerust om in het derde jaar, als ze afstuderen, gezamenlijk als afstudeerproject een musical te maken. Compleet met een zelfgemaakt script, eigen liedjes en zelf ontworpen decor en kostuums.’

Waarom is de specialisatie in muziek zo belangrijk?

Jellegeert: ‘Laten we eerlijk zijn: niet alle leerkrachten op de basisschool zijn even muzikaal. Daarbij komt er elke dag al genoeg op ze af. Dus dan kun je een fantastische juf of meester zijn, maar muziek wordt dan een sluitpost. Dat verandert meteen zodra een school een onderwijsassistent heeft met die specialisatie. Onze stagiairs komen binnen voor één groep, maar ze krijgen vaak al snel de vraag om ook muziekles te geven bij andere groepen, of de eindmusical te begeleiden. Vergeleken met de groepsleerkracht zullen ze ook sneller bijzondere muziekprojecten initiëren: bijvoorbeeld een popband uitnodigen om te komen spelen en vragen van leerlingen te beantwoorden.’ Jan: ‘De onderwijsassistent muziek wordt vaak de spin in het web in de plaats waar ze aan de basisschool verbonden zijn. Ze begeleiden muziekprojecten, ze dirigeren koren binnen en buiten de school.’

Waar komen de afgestudeerde leerlingen terecht?

Jan: ‘Op alle soorten scholen, overal in het land. Scholen zien de meerwaarde: kun je kiezen uit tien onderwijsassistenten en één heeft de specialisatie muziek, dan zal de voorkeur daarnaar uitgaan. Maar de meesten studeren door. Als je van de pabo komt en je hebt de specialisatie muziek op zak, ben je als leerkracht extra welkom. Het is een garantie dat je een juf of meester bent die heel leuke lessen en werkvormen rondom muziek weet te bedenken.’

Jellegeert: ‘Veel leerlingen stromen ook door naar het conservatorium, bijvoorbeeld de opleiding muziekdocent. Met het conservatorium in Groningen hebben we afspraken gemaakt om de doorstroom soepeler te maken: eindtoetsen in onze opleiding bieden een vrijstelling voor dat vak in de toelatingsprocedure voor het conservatorium’.

Hoe kan het dat deze opleiding nog altijd uniek is in Nederland?

Jan: ‘Dat verbaast ons. We komen geregeld mensen in het onderwijs tegen aan wie we nog moeten uitleggen wat een onderwijsassistent muziek is, vijftien jaar na dato. Het zou een heel goede zaak zijn als er verspreid over het land op meer plaatsen zo’n opleiding zou bestaan. Wij zouden dat verwelkomen, want zo breng je op een heel directe manier de muziek in de basisschool.’

Meer informatie over de mbo-opleiding Onderwijsassistent muziek vind je op de site van ROC Friese Poort.